Modüller Ana Sayfa / Modüller

Doğal öğretim; çocuk için hedeflenen amaçların çocuğun günlük rutin, etkinlik ve geçişlerine anlamlı bir şekilde gömülmesi yoluyla bu hedeflerin çocuğa kazandırılmasına yardım eden bir süreç olarak tanımlanmaktadır. Başka bir ifade ile doğal öğretim; gerek özel gereksinimli olan veya risk grubunda yer alan gerekse normal gelişim gösteren tüm küçük çocukların beceriler kazanmasına ve kazanılan becerileri pekiştirmesine olanaklar sunan, öğretimin çocuğun günlük doğal yaşantısı içerisinde (okul ortamı için rutin, etkinlik ve geçişler, ev ortamı ve diğer doğal ortamlar) sunulduğu öğretimsel bir süreçtir.

Gelişimsel yetersizlik (developmental disability) kavramı, zihinsel ve/veya fiziksel bozukluklara bağlı olarak ortaya çıkan, çoğu zaman yaşam boyu süren ve genellikle de 22 yaşından önce başlayan yetersizlikleri kapsamaktadır (AAIDD-American Association on Intellectual and Developmental Disabilities, 2010). İngiltere’de kullanılan öğrenme yetersizliği terimi; Avustralya, Kanada ve pek çok Avrupa ülkesinde kullanılan zihinsel yetersizlik (intellectual disability) ve bilişsel yetersizlik (cognitive disability) terimleri gelişimsel yetersizlikle eş anlamlı olarak kullanılmaktadır. Zihinsel yetersizlik ve Otizm Spektrum Bozukluğu gelişimsel yetersizlik kapsamında yer alan en belirgin özel gereksinim gruplarıdır, ancak bazı tanımlarda kapsam daha geniş tutulmakta ve Serebral Palsi gibi bozukluklar da gelişimsel yetersizlik içinde ele alınmaktadır.

Nitelikli yetişkin davranışları, zamanının büyük bölümünü küçük çocuklarla etkileşime girerek ve onlara bakım sağlayarak geçiren yetişkinler (ebeveynler, öğretmenler vb.) için geliştirilmiş ve çocuğun gelişimini desteklemeyi amaçlayan davranışlar bütünüdür.

Gün içerisinde doğal olarak meydana gelen rutin, etkinlik ve geçişler sırasında öğretmenler ve çocuklar için pek çok öğretme-öğrenme fırsatı gerçekleşmektedir, ancak çocukların özellikle öğrenmesi zor olan becerileri tek başına öğrenmesi ve geliştirmesi mümkün olmayabilir. Bu nedenle öğretmenler olarak gün içerisinde öğretim fırsatları yaratmanız ve öğretim yaparken de belli strateji ve teknikleri kullanmanız gerekmektedir. Aşağıda yer alan tabloda okul ortamında günlük rutin, etkinlik ve geçişler sırasında kullanabileceğiniz doğal öğretim strateji ve teknikleri sınıflandırılmış ve kitabın ilerleyen sayfalarında sözü edilen tüm bu uygulamalar sırasıyla örnek olaylar kullanılarak açıklanmıştır.

Çocuğun içinde yaşadığı doğal ortam, onun öğrenmesi gereken temel beceri ve davranışlar için sayısız öğrenme fırsatı sunar. Öğretmenler olarak en temel rollerimizden biri, çocuğa temel beceri ve davranışların kazandırılması ve pekiştirilmesi için doğal ortamlarda birtakım çevresel düzenlemeler yapmaktır. Başka bir deyişle, okul öncesi sınıfların günlük programlarında yer alan ve gün içerisinde gerçekleşen düzenli rutin, etkinlik ve geçişler çocuklara doğal öğretim fırsatı sunarken, çocukların belirlenen amaçları kazanmaları için bazı durumlarda bu rutin, etkinlik ve geçiş anlarını düzenlemek gerekmektedir.